کليله و دمنه

... دست خويش از آن گنج جز حسرت و ندامت نديد ...

... غوطي دادم که چون گنج قارون خاک خورد شد ...

... زمين بشکافتم و گنج در ضبط آورد. و باز مي نمايم تا مثال دهد که ...

ديوان سعدي

جور دشمن چه کند گر نکشد طالب دوست
گنج و مار و گل و خار و غم و شادي به همند

گلستان سعدي

... خطرناک و سودمند، يا گنج برگيري يا در طلسم بميري ...

ملک زاده اي گنج فراوان از پدر ميراث يافت دست کرم برگشاد و داد ...

... آينه تا رنج نبري گنج برنداري و تا جان در خطر ننهي بر دشمن ظفر ...

ديوان صائب

کنم در سينه و دل درد و داغ عشق را پنهان
که مه در زير ابر و گنج در ويرانه مي بايد

هر چه نتوان برد زير خاک با خود مال نيست
ما ز گنج سيم و زر با روي چون زر قانعيم

به درد و داغ صلح از لاله رويان کرده ام صائب
به پيچ و تاب از گنج گهر چون مار خرسندم

ديوان عطار

نقد قدم از مخزن اسرار برآمد، چون گنج عيان شد
خود بود که خود بر سر بازار برآمد، بر خود نگران شد

چو من گم گشته ام از خود چه جويم باز جان و تن
که گنج جان نمي بينم طلسم تن نمي دانم

تذکرة الاوليا عطار

... چنان که مويي را گنج نبود. ...

... ولکن من مرد گنجم. گنج بر ديده من نهادند و اين ديده به سلامت ...

ديوان فروغي بسطامي

خازن ملک، گنج خوش دلي، نام او حسين، اسم وي علي
کز جبين اوست هر چه منجلي، آفتاب تابنده مي کند

ديوان قاآني

نه گنج بود و نه لشکر نه ملک و نه مال
نه ساز بود و نه سامان نه سيم بود و نه زر

ز در و گنج و ضياع و عقار و مال و حشم
ز زر و سيم و مراع و مواش و خيل و حشر

بيني به عهدش مفلسي آري ز جود او بسي
کو از تو پرسد گر کسي بشمار گنج و کان و يم

آن فديه و اين هديه و آن گوهر و اين گنج
آن باره و اين باره و آن افسر و اين گاه

نه اين زلفت همان رهزن که مي زد راه مرد و زن
چه موجب شد که او را خازن گنج روان کردي

سيم و زر هر سو به دامن مي برند از گنج شاه
جود شه فرموده يا خود خلق يغما مي کنند

ديوان شمس

تو مرا جان و جهاني چه کنم جان و جهان را
تو مرا گنج رواني چه کنم سود و زيان را

تو ز من پرس که اين عشق چه گنج است و چه دارد
تو مرا نيز از او پرس که گويد چه کسستم

چه کنم نام و نشان را چو ز تو گم نشود کس
چه کنم سيم و درم را چو در اين گنج فتادم

هم رهزني هم ره بري هم ماهي و هم مشتري
هم اين سري هم آن سري هم گنج و استظهار من