ديوان قاآني

تو نيز از خوان يغما غارتي کن
تو نيز، ار گنج نعمت قسمتي بر

همه گنج وجود او را مسلم
همه ملک شهود او را مسخر

شخصش ببين به رخش بادست گنج بخش
ابر ار نديده يي بر فرق کوهسار

گنج باد آورد خواهي ابر بنگر در هوا
سيم دست افشار جويي آب بين در جويبار

گنج پنهان بود يزدان خواست کايد آشکار
آفرينش را فزود از هستي خود اعتبار

خال بر چهره او در خم گيسو گفتي
نقب بر گنج زند در شب دزدي عيار

دل و دستش به گاه بذل و کرم
گنج ارزاق خلق را گنجور

گنجش چو گنج فکر تو لبريز از گهر
ملکش چو ملک حسن من ايمن ز ترکتاز

شهنشها ملکا گنج خانه هستي
کند به گوهر ذات تو افتخار امروز

ذخيره عالم امکان دو دست گنج بخشايش
خزينه رحمت يزدان روان طاعت آموزش

گفتم به فلک چون زنم اعلام فصاحت
در خاک چو قارون رودم گنج تمول

فهرست بقا معني جان صورت اقبال
قاموس خرد کنز ادب گنج تفضل

ز بهر گنج مبر رنج در سراي سپنج
يکي نخست به دست آر داروي آجال

اي بر سر گنج کفتان جان سخن سنج
آسوده چو عطشان به لب چشمه زمزم

به تيغ شير شکر ملک را پرستارم
به رمح مار صفت گنج را نگهبانم

شاها يک آفرين تو صد گنج گوهرست
باور گرت نه لب بگشا از پي سخن

بر اين چکامه گر بفشاني هزار گنج
جز آفريني از تو نخواهم ورا ثمن

به باد داده قضا گنج نامه قارون
به آب شسته قدر بارنامه قارن

که گر گريز تواني ز چنگ شه بگريز
و گرنه رنج بيندوز و گنج بپراکن

گفتي به سر گنج مقيمست دو افعي
يا در کف بيضاي کليمست دو ثعبان

آري چکند فطرتش آن گنج ندارد
کاين رزم کشن را شمرد درخور امکان

بينمت عيش کنم چون بروي طيش کنم
که همم گنج رواني و همم رنج روان

قصيده گفتم و هر آفرين که فرمودند
مرا به جاي صلت بود به ز گنج روان

ترا که گفت که از گنج شاه دزدي سيم
به جاي ساعد سازي در آستين پنهان

خليفه دو جهان دست قدرت داور
ذخيره دل و جان گنج صنعت سبحان

تو مرا باب ملالي من ترا آب زلال
تو مرا رنج رواني من ترا گنج روان

دليل فضل تو اقرار خصم و حسرت حاسد
گواه جود تو افلاس گنج و فاقه عمان

يا نه دو تاريک شب به روز مقارن
يا نه دو مار سيه به گنج نگهبان

رشکم آيد مدح او گويم که شاهان بشنوند
گر گدايان گنج را بايد مستر داشتن

آن باژگونه گنج روان بين که در هوا
آبستنست چون صدف از گوهر ثمين

گنج نبالد چو او به تخت دل افروز
ملک ببالد چو او به رخش جهان پو

يازي به روشني گويي که کژدمي
جنبي فراز گنج مانا که اژدري

به هر عمل خداي دادت به دهر جاي
تا خود به ياد گنج ويرانه بسپري

تا صبح نمايم ز بيم دزدان
بر گنج سرين تو پاسباني

گه من به تو از مدحت خداوند
ايثار کنم گنج شايگاني

اي کافت گنج و فتنه مالي
وي کاتش بحر و غارت کاني

در اين بدن که تو داري دلي نهفته خداي
که گنج خانه عشقست و عرش رحماني

ولي به گنج دلت راه نيست تا نرهي
ز جهل کافري و نخوت مسلماني

بدوست ملک سپاري و مملکت بخشي
ز خصم گنج بگيري و مال بستاني

به پيچ جعدش و از روي خوب يک جانه
به روي گنج ممان اژدهاي پيچان را

بر گنج طلعت تو اگر بنگرد گدا
چون از مقابل تو رود پادشا رود

بر گرد گل دو سنبل ژوليده يابمت
بر گنج رخ دو کژدم جراره بينمت

ايوان مجد طلاق علا شمسه علو
درياي فضل گنج عطا لجه نعم

آشوب ابر آتش زر مايه سوز سيم
طوفان گنج دشمن کان خانه روب يم

سير سپهر عزم ترا روزنامه يي
گنج وجود جود ترا جامه خانه يي

گنج بادآورد دارد ماه من در زير پاي
لاجرم عيبش مکن گر خصلتي دارد کريم

چون گنج تو لاغر شود از کف جوادت
از مال بدانديش دگر باره سمين باد

فصل ادب اصل جود صدر هدي روي دين
خازن گنج وجود خواجه چرخ برين

ساحت کويش حرم خلق نکويش ارم
خازن گنج کرم دست درافشان او

به زير چشم سرين سپيد او ديدم
چنانکه بيند درويش گنج سلطان را