شاهنامه فردوسي

که چندين بزرگي و گنج و سپاه
گرانمايه اسپان و تخت و کلاه

اگر بر شمارد کسي رنج تو
به گيتي فزون آيد از گنج تو

مرا گفت رستم ز بس خواسته
هم از کشور و گنج آراسته

چو مردي و پيروزي و خواسته
ورا باشد و گنج آراسته

ندارم ازو گنج و گوهر دريغ
نه برگستوان و نه گوپال و تيغ

به پيري سوي گنج يازان ترست
به مهر و به ديهيم نازان ترست

رهانم ترا از غم و درد و رنج
بيابي پس از رنج خوبي و گنج

گشايم در گنج و هر خواسته
نهم پيش تو يکسر آراسته

به گنج و به رنج اين روان بازخر
مبر پيش ديباي چيني تبر

ازو نيستي گنج و گوهر دريغ
نه برگستوان و نه گوپال و تيغ

بيارم نشانم بر تخت ناز
ازان پس گشايم در گنج باز

قبادي به جايي نشسته دژم
نه تخت و کلاه و نه گنج کهن

همان نيز تا زنده باشد ز رنج
رهايي نيابد نماندش گنج

کجا شد فريدون و هوشنگ شاه
که بودند با گنج و تخت و کلاه

گشايم در گنج ديرينه باز
کجا گرد کردم به سال دراز

دگر گنج سام نريمان و زال
گشايم به پيش تو اي بي همال

بکوشيد تا لشکر و تاج و گنج
بدو ماند و من بمانم به رنج

مشو ايمن از گنج و تاج و سپاه
روانم ترا چشم دارد به راه

ز تاج پدر بر سرم بد رسيد
در گنج را جان من شد کليد

سپردم بدو کشور و گنج خويش
گزيدم ز هرگونه يي رنج خويش

نهان من و جان من پيش اوست
اگر گنج و تاجست و گر مغز و پوست

ز چيزي که بودش به گنج اندرون
ز خفتان وز خنجر آبگون

که از من پس از مرگ ماند نشان
ز گنج شهنشاه گردنکشان

ز گنج بزرگ آنچ بد در خورش
فرستاد با نامور دخترش

نبخشي همي گنج و دينار نيز
همانا که شد پيش تو خوار چيز

در خانه پيلتن باز کرد
سپه را ز گنج پدر ساز کرد

سپردم ترا تخت و ديهيم و گنج
ازان سپ که بردم بسي گرم و رنج

همين بودش از رنج و ز گنج بهر
بديد از پس نوش و ترياک زهر

همه گنج فرزند و دينار سام
کمرهاي زرين و زرين ستام

که رستم فراز آوريد آن به رنج
ز شاهان و گردنکشان يافت گنج

کنون گنج تاراج و دستان اسير
پسر زار کشته به پيکان تير

سپردم بدو تاج و تخت بلند
همان لشکر و گنج با ارجمند

سپه را همه سربسر بار داد
در گنج بگشاد و دينار داد

مهان جهان را که دارند گنج
نداريم زان نيکويها به رنج

ببخشيد بر هرک بودش نياز
دگر هفته گنج درم کرد باز

جواني و گنج آمد و راي زن
پدر مرده و شاه بي راي زن

به سي و دو سال آنک کردم به رنج
سپردم بدو پادشاهي و گنج

نبايد که پيچد کس از رنج ما
ز بيشي و آگندن گنج ما

جز از ما هرانکس که دارند گنج
نخواهم کس شاددل ما به رنج

کسي را که درويش بد داد داد
به خواهندگان گنج و بنياد داد

گر آيين ايران جز اينست راه
ببر جام زرين سوي گنج شاه

همي برگرايد سپاه ترا
همان گنج و تخت و کلاه ترا

چو در جنگ تن را به رنج آوريد
ازان رنج شاهي و گنج آوريد

نه کشور نه لشکر نه تخت و کلاه
نه شاهي نه فرزند و گنج و سپاه

چو گنج نياکان برترمنش
که آمد به دست تو بي سرزنش

همه به اصفهانند بي درد و رنج
ازيشان مبادا که خواهيم گنج

نه پيوند و فرزند و تخت و کلاه
نه ديهيم شاهي نه گنج و سپاه

که چندان بزرگي و شاهي و گنج
نبد در زمانه کس از من به رنج

بيابند چيزي که خواهد ز گنج
ازان پس نبيند کسي درد و رنج

هم از گنج دينار چو سي هزار
به بدره درون کن ز بهر نثار