جام جم اوحدي مراغي

مرغ همت ز گنج خانه حال
بر وجود بگستراند بال

آنکه اندر جهان ندارد گنج
چون توان آگنيدنش در کنج؟

گنج معنيست اينکه پاشيدم
نه کتابي که بر تراشيدم

ديوان انوري

درخت مفلس از گنج طبيعت
توانگر شد به انواع جواهر

غور ناکرده اندرو منحول
گنج ناديده اندرو تضمين

عاقبت عافيت آموز را
گنج بزرگست پس از رنج خرد

ايا کان مروت صدر والا
مکان مردي و گنج لطائف

ديوان بيدل دهلوي

قفل گنج زراست خاموشي
از صدف پرس اين معما را

اگر غناطلبي مشق خاکساري کن
حضور گنج براتيست سرنوشت خراب

ديوان پروين اعتصامي

نکردي نگهباني خويش، چند
به گنج وجودت نگهبان کنند

زمانه به گنج تو تا چشم دارد
نياموزدت شيوه پاسباني

هزاران گنج را گشتم نگهبان
بدين بي پائي و ناپايداري

شاهنامه فردوسي

وزان پس همه گنج آراسته
فراز آوريده نهان خواسته

نماينده شب به روز سپيد
گشاينده گنج پيش اميد

کليد در گنج آراسته
به گنجور او داد با خواسته

در گنج خاور گشادند باز
بديدند هول نشيب از فراز

ز گنج گهر تاج زر خواستند
همي پشت پيلان بياراستند

بدو گفت مهراب بستان کليد
غم گنج هرگز نبايد کشيد

نهفته همه گنج کابلستان
بکوشم رسانم به زابلستان

سزاوار او خلعت آراستند
ز گنج آنچه پرمايه تر خواستند

همه گنج پيش تو آراستست
اگر تخت عاجست اگر خواستست

بياورد پس دفتر خواسته
يکي نخست گنج آراسته

تن پهلوان را نيارم به رنج
فرستمش هرگونه آگنده گنج

همي گنج بي رنج بگزايدش
چراگاه مازندران بايدش

سپارم به تو گنج آراسته
بيابي بسي خلعت و خواسته