ديوان عطار

گر يک گهر از آن گنج آيد پديد بر من
بيني مرا ز شادي سر در جهان نهاده

دو جهان پر از گهر شد ز فروغ تو وليکن
به تو کي توان رسيدن که تو گنج بي کراني

عمر تو که يک لحظه به صد گنج به ارزد
نفست همه بفروخته و عشق خريده است

گنج معني داري و کنج تو جاي اژدهاست
نقش ايزد داري و نفس تو نقش آذر است

نو به نو دشت کنون زيب دگر مي گيرد
دم به دم باغ کنون گنج گهر مي آرد

نه که هر گنج که در زير زمين بود دفين
ابر خوش بار به يکبار ز بر مي آرد

اشتر نامه عطار

اين يکي در گنج و آن يک در زحير
اين يکي در ناز و آن يک در نفير

جوهر الذات عطار

چو آن گنج از دم خود تو نهان باش
مگو با کس که غير جان بسي هست

ديوان فرخي سيستاني

گهي زنوک قلم، گنج کن ز خواسته پر
گهي به تيغ، زمين کن ز خون دشمن تر

سديگر آنکه مرا از تو هيچ نيست دريغ
ز گنج و گوهر و پيل سپاه و تاج و کمر

من مر اورا در مديحي روستم خواندم همي
وين چنان باشد که خواني گنج نه را گنجبان

سود همه جهاني واز تو به هيچ وقت
هر گز نکرد کس بجز از گنج تو زيان

صد گنج بر گرفت و تهي کرد بي نبرد
صد شاه را شکست و به کف کرد بي کمين

فربه شده ست و روز فزون گنج و ملک تو
زان نيز کاسته تن بدخواه جاه تو

گفتا: ملک به پيلان چه استاند از ملوک ؟
گفتم: ولايت و سپه و گنج و تاج و گاه

ديوان فروغي بسطامي

گر سر مقصود داري مو به مو جوينده شو
ور وصال گنج خواهي سر به سر ويرانه باش

خوش دلم در غم او با همه ويراني دل
که بسي گنج در اين خانه ويران دارم

نظم فروغي سر به سر، هم در فروشد هم گهر
گوهر فروشي را نگر، گنج معاني را ببين

تا کسي کام خود از مهره لعلش نبرد
بر سر گنج ز حسن افعي پيچان شده اي

ديوان قاآني

توجسم شرع را جاني تو در عقل را کاني
تو گنج کان يزداني تو داني سر ما اوحي

نباشد اين قدر انور نه مه نه مهر نه اختر
ندارد اين همه گوهر نه کان نه گنج نه دريا

چون پدر اينک به گيتي ملک بخش و ملک گير
چون پدر اکنون به گيهان رنج بين و گنج ياب

يزد گنجي بود و خصمش اژدها اينک به جهد
گنج را شاه جهانبان از دم اژدر گرفت

تا ابد چشم بد از گنجور دارا دور باد
بحر و کان خالي ز گنج همت گنجور باد

کنزي ز بخشش اوست دريا و گنج و معدن
رمزي ز دانش اوست استا و زند و پازند