شاهنامه فردوسي

نه پور و برادر نه بوم و نه بر
نه تاج و نه گنج و نه تخت و کمر

نمانم بدو کشور و تاج و تخت
نه زور و نه شاهي نه گنج و نه بخت

فرومايه يي بود خسرو به نام
نه تخت و نه گنج و نه تاج و نه کام

ديوان خاقاني

عشق تو گوهري که گنج روان بيرزد
وهمم در اين فرو شد کو از چه کان برآمد

پيرامن کويش به شب خصمان خاقاني طلب
هرجا که گنج است اي عجب ماري است پيرامون او

بي حاجبي لا به در دين مرو که هست
دين گنج خانه حق و لا شکل اژدها

هم امارت هم زبان دارم کليد گنج عرش
وين دو دعوي را دليل است از حديث مصطفا

صاحب دلق و عصا چون خضر و چون کليم
گنج روان زير دلق مار نهان در عصا

بدان سگي که وفا کرد و برد نام ابد
به پشه اي که غزا کرد و يافت گنج ثواب

شه مرا نان داد و من جان دادمش يعني سخن
نان او تخمي است فاني جان من گنج بقاست

گنج خانه هشت خلد و نه فلک دادم بدو
داده او چيست با من پنج خايه روستاست

تا به دست آورده اند از جام و مي صبح و شفق
زير پاي ساقيان گنج روان افشانده اند

اين گنج صرف دارد و آواز در ميان نه
و آن همچو صفر خالي و آوازه مزور

مرا چون دعوت عيسي است عيدي هر زمان در دل
دلم قربان عيد فقر و گنج گاو قربانش

مرا دل گفت گنج فقر داري در جهان منگر
نعيم مصر ديده کس چه بايد قحط کنعانش

گر چه عيسي وار ازينجا بار سوزن برده ام
گنج قارون بين کز آنجا سو زيان آورده ام

خاک پاي خاک بيزان بوده ام تا گنج زر
کرده ام سود ار بهين عمري زيان آورده ام

اين همه مي گويمت کآورده ام باري بپرس
تا چه گنج است و چه گوهر وز چه کان آورده ام

گم شد آن گنج جواني که بسي کم کم داشت
از پي گم شده تاوان به خراسان يابم

چند چو مار از نهاد با دو زبان زيستن
چند چو ماهي به شکل گنج درم ساختن

دست چون جوزاش دادي کلک زر چون آفتاب
گنج زر دادن به يغما برنتابد بيش از اين

من به مدح شاه نقبي برده ام در گنج غيب
بردن نقب آشکارا برنتابد بيش از اين

ماهي و قرص خور بهم حوت است و يونس در شکم
ماهي همه گنج درم، خور زر گونا داشته

شب غم هاي من چون شد به صبح شادي آبستن
رود سامان نقب من همه بر گنج ساماني

ز گنج مردي اين مايه وام من بگزار
که وام شکر تو بر گردن من انبار است