خسرو و شيرين نظامي

بدين دل کز کدامين در در آيم
کدامين گنج را سر برگشايم

ز تاريخ کهن سالان آن بوم
مرا اين گنج نامه گشت معلوم

چو داري در سنان نوک خامه
کليد قفل چندين گنج نامه

چرا چون گنج قارون خاک بهري
نه استاد سخن گويان دهري؟

گشاد از گنج در هر کنج رازي
چو دريا گشت هر کوهي طرازي

چو زان گم گشته گنج آگاه گردم
ديگر ره با طرب همراه گردم

چو گنجي بود گنجش کيمياسنج
به بازي زلف او چون مار بر گنج

وليک اين اسب را داريد بي رنج
که هست اين اسب را قيمت بسي گنج

چو بنا شاد گشت از گنج بردن
جهان پيماي شد در رنج بردن

ز ديبا و غلام و گوهر و گنج
دبيران را قلم در خط شد از رنج

ز گنج خسروي و ملک شاهي
فدا کردش که ميکن هر چه خواهي

به خدمت پيش تخت شاه شاپور
چو پيش گنج باد آورد گنجور

از آن دولت فريدوني خبر داشت
زمين را باز کرد آن گنج برداشت

گرت صد گنج هست ار يکدرم نيست
نصيبت زين جهان جز يک شکم نيست

چوباد از گنج باد آورد راندي
ز هر بادي لبش گنجي فشاندي

چو قفل رومي آوردي در آهنگ
گشادي قفل گنج از روم و از زنگ

که چندين گنج بخشيدم به شاهي
وز آن خرمن نجستم برگ کاهي

اگر دورم ز گنج و کشور خويش
نه آخر هستم آزاد سر خويش

چو مهمان را نيامد چشم بر زر
ز لب بگشاد خسرو گنج گوهر

و گر خاکم تو اي گنج خطرناک
زيارت خانه اي بر ساز ازين خاک

چنين گويند که اسب باد رفتار
سقط شد زير آن گنج گهربار

گهي راحت کند قسمت گهي رنج
گهي افلاس پيش آرد گهي گنج

چو آيد رنج باشد چون شود رنج
تهي دستي شرف دارد بدين گنج

ملک پرويز کز جمشيد بگذشت
به گنج افشاني از خورشيد بگذشت

کسي کو بر حصار گنج ره يافت
گشايش در کليد صبح گه يافت