شماره ١٥: ياد کردن خويد و آنچه واجب آيد درباره او
جورسته را ملوک عجم بفال سخت بزرگ داشتندي بحکم آنک در وي منافع بسيارست و از حبوب که پيوسته غذا را شايد وي زودتر رسد و بدو مثل زنند که چهل روز از انبار بانبار رسد، هر کجا بيندازي برآيد و زودتر از همه دانها بالد، وجوست که هم دارو را وهم غذا را شايد و حکما و زهاد غذا خويش جو اختيار کرده اند، و چنين گفته اند که از خوردن وي خون کثيف و فاسد نخيزد که باستفراغ حاجت افتد، و نيز از بيماري دموي و صفر آءي بيشتر ايمن بود، و اطباء عراق وي را ماء مبارک خوانند و وي آن چيزيست که بيست و چهار گونه بيماري معروف را سود دارد: ازان سوحه، و ذات الحه، و حمي مطبقه، وحمي محرقه، و سرفه، و سرسام، و دق، و سل، و سس جگر، و يبوست معده، و عطش کاذب، وطلي خايه، و طلي سر، وطلي سينه، وطلي پهلو، وطلي جگر، وطلي معده، وطلي شکستگي، وطلي خلع، وطلي سوختگي، وطلي نقرس، و کرم را، و روغن جو قوباي صفرا را ببرد، و روغن گندم قوباي سودا را ببرد، و سبوس جو در ديگ کنند و نيک بجوشانند کسي را که پيهاء پاي سست شود و بر نتواند خاست، و يا پيوندهاي پاي و زانو بگيرد، و پاي را در ميان آب جو بنهند تا بصلاح باز آيد، و سبوس گندم همين معني کند، مجربست، و ببغداد جو را بجوشانند و آب او بپالايند و با روغن کنجيد ديگر باره بجوشانند تا آب برود و روغن بماند، و آن روغن را بآماس صفرآءي اندرمالند، و زنان از بهر درد و آماس رحم پنبه بدان ترکنند و بر گيرند عظيم سود کند، و چنين گويند چون شب خسوف ماه جو توان کاشت جو بکارند و نان وي ديوانگان را دهند سود دارد. و چون ماه بزيادت باشد و بزهره نگران بدان وقت جو کارند هر اسب لاغر که ازان جو بخورد فربه شود، و نيکي و بدي سال اندر جو پديد آيد، که چون جو راست برآيد و هموار، دليل کند که آن سال فراخ سال بود، و چون پيچنده و ناهموار برآيد تنگ سال بود، و خبر(است) از رسول عليه السلام که گفت نعم الرغفان رغفان الشعير فمن قنع بها و شبع منها فانها خبزي و خبز غيري من الانبياء، گفت نيکاگردها که گردها، جو بود و آن کس را که بوي خرسند باشد و از وي سير گردد که وي نان منست و نان پيغامبران ديگر، و گند پيران بجو منجمي کنند و فال گيرند و از نيک و بد خبر گويند، و خداوندان فسون آژخ را بوي افسون کنند بماه کاس و بپوشانندش تا آژخ فرو ريزد، و گروهي زنان بماه فروردين اربال ررجورا بر کنند و بنام دختران بکارند تا آن لب بر سر نهند مو دراز شود،