در احوال خود گويد
درين لافگاه ارچه پيروز روزم
ز بد سيرتي سغبه شر و شورم
درين زير چرخ از مزاج عناصر
گهي ديوم و گه ددم گه ستورم
ز خبث و ز بي آگهي با عزيزان
درون خار پشتم ز بيرون سمورم
ز بهر دو طامات و ژاژ و مزخرف
همه ساله با خلق در شر و شورم
فريب جگرهاي چون آتشم من
مگر ز آب شيرين نيم ز آب شورم
همي سام را هيز خوانم پس آن گه
چو کاووس پيوسته در بند تورم
چو حورم نهان و چو هور آشکارا
وليک از حقيقت نه حورم نه هورم
بدين باد و توش و سروريش گويي
سنايي نيم بوعلي سيمجورم
چو شار و چو شيرم به لاف و به دعوي
وليک از صفت چون اسيران غورم
مخوان قانعم طامعم خوان ازيرا
به سيرت چو مارم به صورت چو مورم
اگر زر نگيرم نه زاهد خسيسم
وگر مي ننوشم نه تايب ز کورم
نه بهر ورع کم کنم ناحفاظي
ورع چه که خود نيست در خرزه زورم
از آن با حکيمان نيارم نشستن
که ايشان چو مورند و من لندهورم
وز آن عار گرد افاضل نگردم
که ايشان بصيرند و من زشت و عورم
از آن دوست و دشمن نيارم به خانه
که خاليست از خشک و از تر خنورم
وزان عاجزي سوي مردان نپويم
که ايشان چو شيرند و من همچو گورم
چگونه کنم با سران اسب تازي
چو دانم که از چوب بودست بورم
يکي توده وحشتم از برون خشک
اگر مغز گنده نخواهي مشورم
مشعبد مرا گونه دادست زينسان
ترا من بگفتم نه لعلم بلورم
لقب گر سنايي به معني ظلامم
چو جوهر به ظاهر به باطن نفورم
به بي ديده اي ابلهي گفت: کوري
بدو گفت بي ديده: کوري که کورم
الا اي نانت چو من نيست پخته
فطيري که گرمست اکنون تنورم
من اينم که گفتم چو داني که اينم
تو پس گر سر شر نداري مشورم
اگر عيب خود خود نگويم به مردم
نه درويش خانه نهد مرگ گورم
مرا از تو و سورت آن گه چه خيزد
که اندر بغلها نهد مرگ سورم