ديوان سنايي - قصايد - در مدح سيد عميد سيدالشعرا ابوطالب محمد ناصري علوي

بتي که گر فکند يک نظر بر آتش و آب

شود ز لطف جمالش مصور آتش و آب

کرشمه اي گر ازو بيند آب و آتش هيچ

شود ز چشمش بي شک معبهر آتش و آب

ز سيم و شکر روي و لب آن کند با من

نکرد هرگز بر سيم و شکر آتش و آب

لب و دو عارض با آب و نارش آخر برد

ز طبع و روي من آن ماه دلبر آتش و آب

ز آه من نشگفت وز چهرش ار گيرد

سپهر بر شده و چشم اختر آتش و آب

ميار طعنه اگر عارض و لبش جويم

از آنکه جست کليم و سکندر آتش و آب

ز خطرت دل و چشم وي اندرين دل و چشم

بسان ابر بهاري ست مضمر آتش و آب

بشب بخفته خوش و من ز هجر او کرده

ز ديده و دل بالين و بستر آتش و آب

ز درد فرقت آن ابر حسن و شمع سراي

چو ابر و شمعم در چشم و بر سر آتش و آب

به دل گرفت به وقتي نگار من که همي

کنند لانه و باده بدل بر آتش و آب

ببين تو اينک بر لاله قطره باران

اگر نديدي بر هم مقطر آتش و آب

بطبع شادي زايد ز زاده اي کو را

پدر صبا و زمين بود مادر آتش و آب

ز برق و باد به بيني بر آسمان و زمين

حسام وار شدست وز ره در آتش و آب

پديد کرد تصاوير ماني ابر و زمين

برآوريد تماثيل آزر آتش و آب

مزاج و طبع هوا گرم و نرم شد نشگفت

اگر بزايد از پشم و مرمر آتش و آب

چو طبع سيد گردد چمن به زينت و فر

چو عدل سيد گردد برابر آتش و آب

سر محامد سيد محمد آنکه شدست

بلند همت و نظمش به گوهر آتش و آب

مهي که گر فکند يک نظر به لطف و به خشم

شود بسوي ثري و دو پيکر آتش و آب

به نور رايش گشته منور انجم و چرخ

به ذات عونش گشته معمر آتش و آب

به نزد بخشش و بذلش محقر ابر و بحار

به نزد حشمت و حلمش مستر آتش و آب

مسخر خضر ار گشت باد و آب و زمين

مثال امر ورا شد مسخر آتش و آب

به حلم و خشمش کردند وصف از آن معني

مهيب و سهل بود بر غضنفر آتش و آب

زند به امرش اگر هيچ خواهد از خورشيد

به حد باختر و حد خاور آتش و آب

گر آب و آتش اندر خلاف او کوشند

ز باد و خاک بينند کيفر آتش و آب

به حکم نافذ نشگفت اگر برون آرد

ز چوب و سنگ چو موسي پيمبر آتش و آب

ز باد قدرت اگر کرد جانور عيسي

شود ز فرش بي باد جانور آتش و آب

زهي ز مايه رايت منور انجم و چرخ

زهي ز سايه تيغت مظفر آتش و آب

گه موافقت ار چون دل تو بودي چرخ

بدي به چرخ برين قطب و محور آتش و آب

شمال جودت بر آب و آتش ار نوزيد

چرابه گونه چو سيمست و چون زر آتش و آب

ز باس و سعي تو بدست ورنه بي سببي

بطبع خشک چرا آمد و تر آتش و آب

به صدر دولت بايسته اي واندر خور

چنانکه هست و ببايست و در خور آتش و آب

به طبع خويش نبينند هيچ اگر خواهي

به قدر و قد تو پستي و نظر آتش و آب

سموم خشم تو گر برزند به ابر و زمين

نسيم خلق تو گر بروزد بر آتش و آب

شو ز بيم تو لرزان زمين و ابر عقيم

شود ز خلق تو چون مشک و عنبر آتش و آب

شود ز قدر تو عاليتر از سپهر زمين

رود به امر تو از بحر و اخگر آتش و آب

اگر نه بيم و اميدت بدي به بحر و هوا

وگر نه هيبت و حکمت بدي بر آتش و آب

برو عتاب و عقوبت خداي کي کردي

ز بهر يونس و قومش مسخر آتش و آب

به هفت کشور خشمت رسيد و نظم آري

جدا که ديد خود از هفت کشور آتش و آب

ز قدر و نظم تو دارند بهره زان نشدند

چو باد و خاک کثيف و مدور آتش و آب

معاقبست حسودت به دو مکان به دو چيز

به سان فرعون در مصر و محشر آتش و آب

ميان طبع تو و طبع حاسدت در نظم

کفايت ست در آن شعر داور آتش و آب

که چون در آيد در طبع تو شود بي شک

بر آن دو طبع دگر کبر و مفخر آتش و آب

به زير فکرت و کلک تو خاست بر در نظم

ز خاک و باد از آنست برتر آتش و آب

چو بود خاطر و طبع تو کلک را همراه

ببوسد ار چه بود کلک و دفتر آتش و آب

اگر ندارد نسبت به خامه تو چراست

به نزد خامت هم خير و هم شر آتش و آب

شد از بهاء مديحت سخنور اختر و کلک

شد از سخاء وجودت توانگر آتش و آب

جهان بگير به آن باد پاي خاک نهاد

که هست با تک او کند و مضطر آتش و آب

گه مسير بود بر نهاد چرمه تو

به نزد عقل مصور شود گر آتش و آب

به پست و بالا چون آب و آتشست مگر

شدست از پي تو اسب پيکر آتش و آب

به سان صرصر ليکن به گاه تابش و خوي

که ديد ساخته در طبع صرصر آتش و آب

جهان نديد مگر چرمه ترا در تک

به هيچ مستقري سايه گستر آتش و آب

زمانه ساخت ز هفت اختر و چهار ارکان

براي زينت بزمت دو لشکر آتش و آب

بخواه از آنکه چو خوردي چو طبع خود بندد

دماغ و طبع ترا زيب و زيور آتش و آب

بصفوت آب و بطبع آتش و نديده جهان

مگر به جام توچون دو برادر آتش و آب

تو روي شادي افروز و آب غم بر از آن

هني و روشن در جام و ساغر آتش و آب

که بهر پيرهني من گزيدم از دل و چشم

ز جور چرخ چو دماغ و سمندر آتش و آب

در آب و آتش بي حد چرا شوم غرقه

چو هست باد و هوا را مقدر آتش و آب

ز خون ببست دل و چشم پس چو آهن و خاک

چراست در دل و چشمم مجاور آتش و آب

بريد فکرت کلک تو خواست بر در نظم

ز خاک و باد از آنست برتر آتش و آب

وليک از آتش و آبست ديده و دل من

چو در ثناي تو کردم مکرر آتش و آب

هميشه تا به زمينست و چرخ گنج و نجوم

هميشه تا به سعيرست و کوثر آتش و آب

سخاو لطف ترا بنده باد ابر و هوا

سنا و حلم ترا باد چاکر آتش و آب

مباد قاعده دولت تو زير و زبر

هميشه تا که بود زير و ازبر آتش و آب